De terminal#
Het doel van deze les is om:
Kennis maken met het folder systeem.
Werken met een command-line interface
Foldersysteem#
Een programma heeft instructies nodig om te weten wat het moet doen. Deze instructies staan in bestanden, ook bekend als files. Elk bestand heeft een extensie om aan te geven wat voor type bestand het is. bestand.py is een python bestand, bestand.docx is een word bestand. Het zijn altijd de laaste drie, soms vier letters na de laatste punt. bestand.docx.py is nog steeds een python bestand.
Belangrijk!
In de verkenner van windows zijn niet alle bestanden en mappen zichtbaar. Daarnaast zijn de extensies niet standaard weergegeven. Het is verstandig om via het tabblad View de optie file name extensie en hidden items te selecteren.
Vele programmaâs bestaan uit verschillende bestanden en om deze allemaal bij elkaar te houden staan ze in een map, ook bekend als een folder of een directory. Als gebruiker kan je ook mappen aanmaken om bestanden makkelijk terug te vinden. Binnen windows gebruik je de verkenner a.k.a. de explorer en binnen apple gebruik je Finder.
Mappen staan in een zogenaamde boomstructuur.
Vaak staan de mappen onder elkaar afgebeeld.
De apple finder gebruikt een andere methode om mappen structuur af te beelden.
One-drive#
One-drive is de cloud systeem van microsoft. Het is automatisch geinstaleerd in windows. Voor mac kan het geinstalleerd worden met Rosetta 2 emulator. Via de hanze heb je toegang tot een grote one-drive om al je schoolwerk in kwijt te kunnen. Het werkt als een normale folder in de verkenner en alles wat erin staat wordt opgeslagen in de cloud. Het grote voordeel is dat je werk altijd een backup heeft. Je kan ook op verschillende apperaten inloggen dezelfde one-drive account instellen, bijvoorbeeld op een tablet, laptop en desktop. Op deze manier heb je toegang tot je bestanden op alle drie the apperaten.
In de settings van one_drive kan je een account toevoegen, including je hanze schoolaccount. Zodra je deze hebt aangemaakt wordt er een nieuwe map aangemaakt voor de one-drive. Daar kan al het werk in geplaats worden.
Belangrijk!
One-drive staat standaard op Files On-demand. Dit houdt in dat het enkel een document download zodra je het opent. Voor programmeren werkt dat niet. Bestanden moeten lokaal beschikbaar zijn. Het is dus verstandig om files on-demand uit te zetten.
Command Prompt!#
De meeste interacties die we met computers hebben zijn via vensters die door het besturingssysteem aangeboden worden. Het besturingssysteem (of OS, kort voor operating system), is meestal Windows of Mac OS, maar er zijn vele andere, waarvan Linux de meest voorkomende is. Het besturingsysteem dat je gebruikt voorziet in een venstersysteem waardoor je een muis kan gebruiken, op een gebruikersvriendelijke manier kan interacteren met de computer, en zelfs films kan bekijken. De klik-en-sleepinterface van moderne venstersystemen is zeker heel erg handig!
Echter, de grafische interface is ook een gordijn, dat de gebruiker afschermt van wat er echt gebeurt met de bestanden op het systeem. Het is een krachtige en nuttige vaardigheid om een duidelijk idee te hebben van hoe bestanden gebruikt worden achter het gordijn van het venstersysteem. De terminal is een programma dat âachterâ het gordijn kijkt. Hij gebruikt tekstcommandoâs op de zogeheten âcommand lineâ (of commandoregel) om bestanden en acties op je computer aan te spreken.
Je op je gemak voelen op de command line is vaak handig om programmaâs te maken. Het besturingssysteem is erg geschikt voor het gebruiken van programmaâs!
Start je terminal op!
Windows: Start command prompt via het startmenu. Klik op het start menu of op het vergrootglas en type in cmd. Je kan ook werken met powershell door powershell in te typen en op te starten.
Apple: Om de terminal te openen in Apple druk je op command+spatie en type je in term. Dit geef dan de optie om de terminal te openen.
De terminal heeft vele namen:
De terminal
De shell
De command line
Als dit de eerste keer is dat je de terminal gebruikt, goed bezig!
Paden.#
Zodra je de terminal opent start het vaak in de eigen user map. Dit is aangegeven via een pad.
C:\Users\Emily>
De slashes / scheiden submappen van de map waar ze in zitten. Op Windows zie je meestal backslashes \ of dubbele backslashes; dit verschil is niet belangrijk.
Vertaling: Op de C-schijf in de map Users is de map Emily
Alle bestanden hebben hun eigen pad, een locatie binnen het systeem. Een computer kan enkel een bestand vinden als het pad bekend is.
Path Variable#
Er zijn commandoâs die je als programmeur vaak wil gebruiken, bijvoorbeeld het uitvoeren van Python of een java programma. Om de computer een python programma uit te laten voeren heeft python.exe nodig samen met een python bestand. Pyhton.exe heeft een locatie, bijvoorbeeld C:\Users\Emily\AppData\Local\Programs\Python\Python311\python.exe. Als je pyton gaat programmeren wil je niet elke keer de hele locatie uit typen. Het is makkelijker als de pc altijd python.exe kon vinden.
In windows kan je dat doen via PATH. Druk op start en type in path. Dit geeft je de optie om de system environment variables aan te passen.
Dit opent een nieuw programma in en in het tabblad Advanced kan je de optie Environment variables aan klikken.
Je hebt nu toegang tot alle environment variables, waaronder ook Path.
In path staan verschillende locatie aangegeven. De bestanden die in deze locaties staan zijn altijd te vinden. Als C:\Users\Emily\AppData\Local\Programs\Python\Python311\ in het path staat is python.exe beschikbaar om te gebruiken.
De terminal en de command-line#
Alles wat je kan doen met de vensters van je besturingssyteem kan je ook met de terminal en de command-line doen. (Sterker, je kan nog veel meer met de command line doenâŠ)
Bij dit vak heb je drie terminalcommandoâs nodig. We behandelen ze alledrie kort. Hier is een kort overzicht:
pwd; kort voor print working directory. Het drukt je huidige locatie (map) af.ls; Het drukt een lijst af van alle bestanden in de huidige locatie.cd; kort voor change directory. Het laat je van map naar map door je computer navigeren.
pwd#
Eerst zie je de prompt. De prompt is het stukje tekst aan de linkerkant dat wacht totdat je wat op de command line typt en dit zal er voor Windows, macOs en Linux nét iets anders uit zien (die van macOS en Linux lijken op elkaar omdat deze besturingssystemen familie van elkaar zijn!). Dat het op input wacht kan je zien aan de knipperende cursor (het knipperende blokje).
PS C:\Users\misja>
misja@MacBook-Air ~ %
misja@selenix:~$
Het commando pwd staat voor print working directory. Het drukt je huidige locatie (map) af. Probeer het:
PS C:\Users\misja> pwd
Path
----
C:\Users\misja
PS C:\Users\misja>
misja@MacBook-Air ~ % pwd
/Users/misja
misja@MacBook-Air ~ %
misja@selenix:~$ pwd
/home/misja
misja@selenix:~$
Je ziet de locatie waarin je terminal en command line op dit moment actief is. Waarschijnlijk zal je een iets ander resulaat zien, behalve als je naam toevallig misja is đ
Merk ook op dat een volgende prompt verschenen is, die op een volgend commando wachtâŠ
De uitvoer is de naam van de map waar je je momenteel bevindt in de terminal. âMapâ en âdirectoryâ betekenen hetzelfde.
De slashes / scheiden submappen van de map waar ze in zitten. Op Windows zie je meestal backslashes \ of dubbele backslashes; dit verschil is niet belangrijk.
In alle voorbeelden is de gebruiker in een submap met de naam misja op de harde schijf. Dit zal jou âhome directoryâ zijn, de plek waar al jouw bestanden staan.
We gaan nu kijken wat we hier kunnen vinden met het commando lsâŠ
ls: het list-commando#
Het commando ls staat voor list.
Als je ls uitvoert toont dit een lijst van alle bestanden en mappen in je huidige directory. Gebruik je het programma command prompt, dan gebruik je het commando dir (afkorting for directory). Een voorbeelduitvoer van ls is:
PS C:\Users\misja> ls
Directory: C:\Users\misja
Mode LastWriteTime Length Name
---- ------------- ------ ----
d-r--- 9/26/2022 12:32 AM Contacts
d-r--- 10/23/2022 8:10 PM Desktop
d-r--- 10/23/2022 9:15 PM Documents
d-r--- 8/30/2023 9:03 PM Downloads
d-r--- 9/26/2022 12:32 AM Favorites
d-r--- 9/26/2022 12:32 AM Links
d-r--- 9/26/2022 12:32 AM Music
d-r--- 9/25/2022 11:55 PM Pictures
d-r--- 9/26/2022 12:32 AM Saved Games
d-r--- 9/25/2022 11:48 PM Searches
d-r--- 10/7/2022 8:45 PM Videos
PS C:\Users\misja>
misja@MacBook-Air ~ % ls
Desktop Documents Downloads Library Movies Pictures Public
misja@MacBook-Air ~ %
misja@selenix:~$ ls
Desktop Documents Downloads Movies Music Pictures Public
misja@selenix:~$
De uitvoer is een lijst van alle bestanden en (sub)mappen in de huidige directory (Ter herinnering, âdirectoryâ en âmapâ zijn hetzelfde; de begrippen worden beide gebruikt.)
Probeer het commando om een lijst van de namen van bestanden en submappen in je huidige directory te zien in de terminal, bijvoorbeeld
Tip
Met ls kan je ook de inhoud van een submap bekijken door het de naam van deze map mee te geven als extra argument, bijvoorbeeld
ls Desktop
Nu ga je door de directoryâs heen âbewegenâ met cdâŠ
cd: het change-directory-commando#
Het commando cd is het belangrijkste. Het staat voor change directory.
Het commando cd laat je van je huidige map naar andere mappen (directoryâs) op je computer navigeren. Om het te gebruiken moet je natuurlijk wel weten waar je heen wilt gaan!
Je kan bijvoorbeeld het bureaublad (Desktop) proberen ⊠typ dus cd Desktop in:
PS C:\Users\misja> cd Desktop
PS C:\Users\misja\Desktop>
misja@MacBook-Air ~ % cd Desktop
misja@MacBook-Air ~/Desktop %
misja@selenix:~$ cd Desktop
misja@selenix:~/Desktop$
Er is niet veel gebeurd ⊠tot je pwd intypt en ziet dat je ergens anders bent! En als je goed kijkt zal je ook zien dat de prompt is veranderd en jou laat weten dat je nu in een andere directory bent âŠ
Als je nu ls typt zouden er veel meer bestanden kunnen zijn maar dat hangt er een beetje vanaf hoe rommelig je bureaublad is! Probeer het maar!
ls
Je gaat je nu âomhoogâ verplaatsen in de directorystructuurâŠ
cd ..: een map âomhoogâ gaan#
Ok, je bent naar het bureaublad (Desktop) ge-cdâd, maar hoe ga je terug?!
De speciale directorynaam met twee punten achter elkaar .. betekent âĂ©Ă©n directory omhoogâ.
Als je dus cd .. intypt en op return drukt ben je terug in de map die je bureaublad bevat:
cd ..
Probeer nu pwd en ls om er zeker van te zijn dat je weer terug bent!
Oefenen!#
Probeer de volgende commandoâs op jouw computer. Twijfel je bij elke stap waar je je nu bevindt? Gebruik dan altijd pwd om het te controleren!
cd
Het commando cd is zonder de naam van een directory waar je naartoe wilt? Dit is geen typfout! Het commando cd zonder een argument zal altijd cd-en naar jouw home directory en is de meest snelle manier om weer đ te komen đ
cd Documents
Welke interessante bestanden heb jij in deze directory staan? Gebruik ls!
ls
En maar weer een stap terug, waar je net vandaan kwam âŠ
cd ..
Ben je nu weer terug in jouw home directory? Controleer het met pwd âŠ
pwd
Dat is alles! Je kan nu de command line gebruiken. Er zijn een paar erg handige shortcuts die de command line veel efficiënter maken; efficiënter dan de drag-en-drop-vensterinterface! Een paar voorbeelden:
tab completion Typ
cd Desals je in je home directory staat en druk op de tab-toets. De command line zal je commando proberen aan te vullen. Ervaren (en luie!) gebruikers zullen lange namen bijna altijd met tab afmaken, in plaats van ze te typen. Het kan je veel tijd schelen!pijltje omhoog en pijltje omlaag De pijltje-omhoog- en pijltje-omlaag-toetsen onthouden wat je eerder gedaan hebt. Nadat je een commando hebt gebruikt, kan je deze met pijltje-omhoog terughalen. Je kan het ook bewerken (pijltje-links en pijltje-rechts werken hier ook) als je een fout maakt.